Autisme & Psychoses: Sociale aandacht

Waar gaat dit onderzoek over?

Zowel mensen met autisme als mensen met psychotische klachten hebben vaak moeite in het sociale contact. We weten nog niet precies hoe dit komt, maar aandacht in sociale situaties (‘sociale aandacht’) speelt hierbij mogelijk een belangrijke rol. Om dit beter te begrijpen hebben we een onderzoek opgezet naar sociale aandacht bij jongeren met een autismespectrumstoornis (ASS) en mensen met een eerste psychose in samenwerking met de Vroege Psychose kliniek (Amsterdam UMC) en dr. Sophie van Rijn (Universiteit Leiden). Het onderzoek richt zich op de vraag of sociale aandacht bij jongeren met ASS anders is dan bij jongeren met een psychose en jongeren zonder autisme of psychose. 
   

Doel

Het doel van het onderzoek is na te gaan wat jongeren met autisme en psychose opmerken bij andere mensen wanneer die emotioneel worden of met elkaar aan het praten zijn. Wordt er bijvoorbeeld op het gezicht en de stem gelet om te bepalen of iemand boos is, of om te bepalen of iemand de waarheid spreekt? Jongeren met autisme en psychose geven vaak aan dit soort sociale signalen lastig te vinden, waardoor ze soms moeite hebben om andere mensen goed te begrijpen. Door hier onderzoek naar te doen kunnen we beter begrijpen hoe zulke problemen tot stand komen. 

Vereisten

  • Dataverzameling voor het huidige project is afgerond. Jongeren tussen de 16-30 jaar die geïnteresseerd zijn in deelname aan toekomstige projecten kunnen zich aanmelden op deze site

Klaar om te beginnen?

Deelnemen aan onderzoek

Zinvolle informatie over deelname onderzoek

Sociale cognitie is een parapluterm die zich in de breedst mogelijke zin laat definiëren als ‘alle mentale processen die onderliggend zijn aan sociale interacties’. Bekende voorbeelden zijn het herkennen van gezichten en emoties, of jezelf kunnen verplaatsen in het perspectief van een ander (ook wel aangeduid met ‘mentaliseren’ of ‘theory of mind’). Maar ook empathie, sociale motivatie en gedeelde aandacht zijn voorbeelden van cognitieve processen die cruciaal zijn voor succesvolle navigatie in een sociale omgeving.

Binnen de psychologie verwijst eye tracking naar het proces van meten waar men kijkt (staart) in het gezichtsveld. Een eye tracker is een apparaat voor het meten van, bijvoorbeeld, oogpositie, oogbeweging en pupilverwijding. Er zijn verschillende methoden beschikbaar, maar het gebruik van optische tracking, waarbij (infrarood) licht wordt gereflecteerd door het oog en gedetecteerd door een videocamera of optische sensor, wordt steeds populairder. Eye tracking is een niet-invasieve en relatief goedkope beoordelingsmethode.

In Nederland en de rest van Europa zijn er allerhande regelingen met betrekking tot onderzoek om de privacy van kinderen, volwassenen en ouders die deelnemen aan onderzoek te waarborgen. Dit betekent dat alle gegevens die wij verzamelen strikt vertrouwelijk behandeld en anoniem verwerkt worden. Dit doen wij door iedereen die mee doet een zogenaamd proefpersoonnummer te geven. De onderzoeksgegevens zullen gekoppeld worden aan dit proefpersoonnummer en de onderzoeksgegeven zijn dan zowel tijdens als na afloop van het onderzoek losgekoppeld van de persoonsgegevens. Op deze manier is niet meer te achterhalen welke onderzoeksgegevens bij welke deelnemers horen. De resultaten van dit onderzoek zullen gepubliceerd worden in internationale (en soms ook nationale) wetenschappelijke tijdschriften.

Als u een (contact)formulier op de website invult, of ons een e-mail stuurt, dan worden de gegevens die u ons toestuurt bewaard, zolang als naar de aard van het formulier of de inhoud van uw e-mail nodig is voor de volledige beantwoording en afhandeling daarvan. Wanneer dit gaat om een aanmelding voor onderzoek waaraan u besluit deel te nemen en ook schriftelijke toestemming geeft, zullen de wettelijke termijnen voor het bewaren van gegevens voor wetenschappelijk onderzoek gaan gelden. De termijn voor het bewaren kunnen verschillend zijn voor de verschillende projecten. In de informatiebrief zal dit worden toegelicht.

Voor alle privacy regels in verband met deze website, verwijzen we naar onze privacy policy beschrijving.

  1. Bij ieder onderzoek ontvangt u eerst meer informatie over het onderzoek. Het is belangrijk dat u deze informatie goed doorleest en als u vragen heeft dat u dan contact met ons opneemt.
  2. Als u de inhoud goed heeft begrepen en nog steeds mee wil werken aan ons onderzoek dan vragen wij u om een zogenaamd informed consent (toestemmingsformulier) te ondertekenen. Hierin geeft u aan dat u op de hoogte bent van de inhoud van het onderzoek, dat u weet dat de gegevens anoniem worden verwerkt en dat u weet dat u op ieder moment kan stoppen met het onderzoek.
  3. Doordat u dit formulier ondertekent is het voor ons duidelijk dat u vrijwillig aan ons onderzoek meewerkt.
  4. Stel dat u niet zelf een deelnemer bent aan het onderzoek, maar juist uw kind dan is het belangrijk dat als uw kind 16 jaar of ouder is dat ook uw kind het formulier ondertekent. Uw kind moet dus ook akkoord gaan met deelname aan ons onderzoek.Bij kinderen jonger dan 12 jaar kunt u aangeven of al dan geen toestemming tot deelname geeft.

Tijdens dit onderzoek zijn de deelnemers aan het onderzoek via de UvA verzekerd. Heeft u nog vragen over uw rechten als deelnemer of over de verzekering dan kunt u contact met ons opnemen. Bij het type onderzoek dat we doen is meestal geen extra verzekering nodig. Als er wel een extra verzekering nodig is, dan staat dit altijd in de informatie brief beschreven. Een ethische commissie bepaalt of er al dan niet een extra verzekering moet worden afgesloten.

Volwassenen

U krijgt na afloop van het volledige onderzoek van ons te horen wat er nu uit het onderzoek is gekomen. Dit korte verslag over de uitkomsten van het wetenschappelijk onderzoek zal vaak pas geruime tijd na uw deelname aan het onderzoek naar u worden gestuurd omdat het altijd veel tijd kost om alle gegevens te verzamelen en precies uit te zoeken wat de gegevens nu betekenen. We vergoeden ook (deels) de door u gemaakte reis- en parkeerkosten. Daarnaast krijgt u bij sommig onderzoek nog een extra vergoeding. Als dit het geval is, zal dit worden vermeld in de brief met onderzoeksinformatie.

Kinderen/tieners

Ieder kind dat aan ons onderzoek meedoet, zal een kleine verrassing ontvangen als dank voor deelname. Daarnaast kunnen ze bij sommige onderzoeksprojecten nog extra verrassingen winnen.

Ouders

U krijgt na afloop van het volledige onderzoek van ons te horen wat er nu uit het onderzoek is gekomen. Dit korte verslag over de uitkomsten van het wetenschappelijk onderzoek zal vaak pas geruime tijd na uw deelname aan het onderzoek naar u worden gestuurd omdat het altijd veel tijd kost om alle gegevens te verzamelen en precies uit te zoeken wat de gegevens nu betekenen. We vergoeden ook (deels) de door u gemaakte reis- en parkeerkosten.

Gerelateerde publicaties

Autistic traits in psychotic disorders: prevalence, familial risk, and impact on social functioning Ziermans, T.B., Schirmbeck, F., Oosterwijk, F., Geurts, H.M., de Haan, L., Genetic Risk and Outcome of Psychosis (GROUP) Investigators, Psychological Medicine, 10, DOI: 10.1017/S0033291720000458
The attenuated psychosis syndrome and facial affect processing in adolescents with and without autism. Maat, A., Therman, S., Swaab, H., & Ziermans, T. , Frontiers in Psychiatry, 11, 759.doi: 10.3389/fpsyt.2020.00759